Bách khoa toàn thư ngỏ Wikipedia
| Cà pháo | |
|---|---|
 | |
| Phân loại khoa học | |
| Giới (regnum) | Plantae |
| (không phân hạng) | Angiospermae |
| (không phân hạng) | Eudicots |
| (không phân hạng) | Asterids |
| Bộ (ordo) | Solanales |
| Họ (familia) | Solanaceae |
| Chi (genus) | Solanum L., 1771 |
| Loài (species) | S. macrocarpon L. |
| Danh pháp nhì phần | |
| Solanum macrocarpon L. | |
| Danh pháp đồng nghĩa | |
| |
Cà pháo (danh pháp nhì phần: Solanum macrocarpon, những thương hiệu đồng nghĩa: Solanum dasyphyllum, Solanum melongena L. var. depressum Bail., Solanum undatum Jacq. non Lam., Solanum integrifolium Poiret var. macrocarpum) là một trong những loại cây nhiều năm nằm trong chúng ta Cà (Solanaceae), tuy nhiên thường được trồng lấy trái khoáy dùng thực hiện rau xanh ăn nhập ăn uống ở nhiều nước bên trên toàn cầu như thể cây 1 năm. Về phân loại thực vật học tập của cây này hiện nay chưa xuất hiện sự thống nhất cao trong số tư liệu tuy nhiên đa số đều xếp nó là một trong những đổi mới chủng của loại cà tím (danh pháp nhì phần: S. melongena), một vài lại xếp nó trở thành một loại riêng biệt.
Bạn đang xem: caà pháo
Mô tả[sửa | sửa mã nguồn]
Cây thân mật thảo nhẵn nhụi, nhú trực tiếp hoặc leo, cao cho tới 1,5 m với thân mật color tím đen sì, hóa mộc ở gốc. Các lá hình mác thuôn lâu năm, độ dài rộng 10-30 x 4–15 cm, hoa kể từ white cho tới tím, trái khoáy hình cầu khá nén xuống, độ dài rộng 5–6 cm x 7–8 cm, color kể từ white, vàng cam cho tới tím và có không ít phân tử nhỏ. cũng có thể dùng như thể rau xanh ăn trái khoáy hay ăn uống lá. Chu kỳ phân phát triển: nhiều năm, vụ thu hoạch lá thứ nhất hoàn toàn có thể sau 40-50 ngày còn trái khoáy ăn được hoàn toàn có thể thu hoạch sau 80-100 ngày.
Phân bố[sửa | sửa mã nguồn]
Cà pháo được trồng khá phổ cập ở những nước Khu vực Đông Nam Á, Đông Á và nhập cuộc sống có không ít tên thường gọi không giống nhau: "garden egg", "aubergine", "Thai brinjal" (tiếng Anh); "melongene", "bringelle" (tiếng Pháp); "Thailändische Aubergine", "Eierfrucht" (tiếng Đức); "berengena", "berenjera" (tiếng Tây Ban Nha); "kayan" (tiếng Myanma); "ai kwa" (tiếng Trung); "abergine", "eierplant" (tiếng Hà Lan); "talong" (tiếng Philippines); "terong" (tiếng Mã Lai); "makeu-a kaou", "makeu-a-keun" (tiếng Thái)... Hình như nó còn được trồng ở những vùng nhiệt đới gió mùa và cận nhiệt đới gió mùa của châu Phi tuy nhiên cũng tài năng liệu nhận định rằng này đó là loại cà không giống.
Trồng trọt[sửa | sửa mã nguồn]
Cà pháo hoàn toàn có thể được trồng ở chừng cao cho tới 600 m. Tại VN, nó hoàn toàn có thể trồng thực hiện nhì vụ: vụ sớm gieo phân tử nhập mon 7 - mon 8, thu hoạch nhập mon 11 – 12; vụ chủ yếu gieo phân tử nhập mon 11 - mon 12, thu hoạch trái khoáy nhập mon 3 – mon 5. Cách thức gieo trồng như sau:
- Ươm hạt: khu đất tơi xốp, nhiều mùn, nhiều đủ chất, với năng lực lưu giữ độ ẩm và thải nước đảm bảo chất lượng, cày bừa thiệt nhỏ, nhặt tinh khiết cỏ đần, lên luống phẳng phiu rộng lớn khoảng chừng 1m, cao đôi mươi –25 cm. Dùng phân chuồng hoai mục trộn lẫn cho đều bên trên mặt mày luống (3 – 4 kg/m²). Do phân tử cà với vỏ dày và cứng, nhằm phân tử hoàn toàn có thể nảy lộc được, trước lúc gieo phân tử nên ngâm nội địa (nước rét 54 °C nhập 10 phút hoặc nước thông thường nhập đôi mươi – 30 giờ). Lượng phân tử tương tự gieo là 2g/m², sau thời điểm gieo phủ một tờ rơm rạ mục hoặc rải một tờ trấu mỏng tanh lên trên bề mặt luống. Sau khi cây nhú được một – 2 lá nếu như vượt lên dày, tỉa tách những cây yếu ớt, bị sâu sắc dịch, đáp ứng từng cây xa nhau chừng 4 – 5 cm. Tưới nước phân chuồng độ đậm đặc 10%, tiếp sau đó sử dụng nước tinh khiết tưới cọ lại tách cháy lá cây con cái. Khi cây con cái được 5 – 6 lá (vụ sớm: sau đôi mươi –25 ngày; vụ chính: sau 25 – 30 ngày) thì lấy trồng.
- Trồng cây: bên trên khu đất tơi xốp, có tính pH kể từ 6,5 – 7, nhiều mùn, thuận tiện tưới và xài nước, cày ải, bừa kỹ, nhặt tinh khiết cỏ đần. Trước khi bừa lượt cuối sử dụng vôi bột (khoảng 30 kg/sào) rắc đều bên trên mặt mày ruộng nhằm xử lý khu đất. Đánh luống rộng lớn 1,2m; cao đôi mươi – 30 cm; rãnh rộng lớn 25 – 30 cm. Mật chừng trồng khoảng chừng 50 x 60 cm (28.000 – 30.000 cây/ha).
- Phân bón: một sào Bắc Sở bón khoảng chừng 900 kg phân chuồng ủ mục; 1,5 kg đạm urê; 10 kg supe lân; 1 kg kali sunphát. Bón lót 50% lượng phân thưa bên trên, té hốc sâu sắc 15 cm, cho tới phân nhập hốc trộn lẫn cho đều với khu đất trước lúc trồng; bón đôn đốc kể từ sau thời điểm trồng 7 – 10 ngày trở cút, sau từng phiên thu hoạch ngược lại bón một lượt phân để lưu lại cho tới cây với hoa liên tiếp.
- Chăm sóc: sau thời điểm trồng cần thiết tưới nước đầy đủ độ ẩm, nhiệt độ khu đất mến thống nhất cho tới cây nhập trong cả thời hạn phát triển là 80%. Nước phân cơ học rất cần phải ủ trước lúc lấy tưới.
Một số vùng trồng cà pháo ngon nổi tiếng là thị trấn Nghi Lộc (Nghệ An), Láng (Hà Nội), Cái Sắn (huyện Tân Hiệp, Kiên Giang), thị trấn Lục Yên (Yên Bái)...
Xem thêm: gap nhau lam ngo chien thang
Thành phần dinh cơ dưỡng[sửa | sửa mã nguồn]
| Thành phần | Quả tươi | Cà muối bột chua |
|---|---|---|
| Nước | 92 g | 77 g |
| Protein | 1 g | 1,2 g |
| Chất béo | 0,2 g | - |
| Chất xơ | 0,8 g | 1,9 g |
| Phosphor | 2 mg | - |
| Calci | 11 mg | - |
| Khoáng chất | 0,5 g | - |
| Acid Lactic | - | 1,8 g |
| Ca-lo | 24 | 13 |
Ngoài đi ra cà pháo còn tồn tại lân; magiê; kali; natri, lưu huỳnh; sắt; mangan; kẽm; đồng (kim loại); Iod; caroten (tiền Vi-Ta-Min A); Vi-Ta-Min B1, B2, C, Phường và chất nhớt.
Sử dụng[sửa | sửa mã nguồn]
Quả một vừa hai phải cho tới thông thường được chế đổi mới bên dưới dạng nấu nướng, như nhập số cà ri. Lá non hoàn toàn có thể ăn ở dạng tươi tỉnh, luộc hoặc nấu nướng.
Xem thêm: nước trà tắc
Ở VN, đa số chỉ mất trái khoáy được dùng nhập ăn uống, phổ cập nhất là muối bột chua (muối nén hoặc muối bột nước), muối bột xổi với số "cà dìm muối". Tuy nhưng nhiều người tin tưởng rằng cà là thức ăn hoàn toàn có thể tác động ko đảm bảo chất lượng cho tới mức độ khoẻ nên thông thường ko ăn cà khi thể trạng yếu ớt hoặc bị dịch. Cách thức muối bột cà:
- Sơ chế: sau thời điểm thu hoạch, trải cà đi ra bầy đi ra nắng và nóng trong tầm 3 - 4 giờ đồng hồ đồng hồ thời trang (tùy cường độ nắng) cho tới một vừa hai phải se mặt mày. Lột quăng quật cuống bằng phương pháp sử dụng dao mỏng tanh, sắc tách không còn cuống hoặc nhằm lại khoảng chừng 1/2 cm rồi cạo nhẹ nhõm phần vỏ xanh rờn của cuống. Khi tách cuống cần thiết Note ko phạm nên trái khoáy nhằm cà không bị thâm nám, lỗi khi muối bột.
- Muối nén: là cơ hội muối bột cà truyền thống cuội nguồn và xưa nhất ở miền Bắc. Dùng vại, lu... mồm rộng lớn nhằm muối bột, cứ một tờ cà rải một tờ muối bột. Dùng một tấm say đắm rổ dày hoặc cả một tấm mộc mỏng tanh để lên lớp cà bên trên nằm trong rồi cho tới vật nặng trĩu (tảng đá, cối đá nhỏ...) nén chặt cà, dùng nắp đậy lại nhằm trong tầm 15 - đôi mươi ngày là được. Cà muối bột Theo phong cách này hoàn toàn có thể dự trữ được nhập thời hạn lâu năm.
- Muối nước: hâm nóng nhằm nguội nước muối bột (nồng chừng khoảng chừng 30 - 70 g muối bột trong một lít nước). Dùng hũ, vại...mồm rộng lớn rồi cho tới cà nhập, sử dụng vài ba nan tre mỏng tanh hoặc một tấm say đắm rổ hoặc một phiến nặng trĩu một vừa hai phải đầy đủ đè lên trên mặt mày cà sao cùng với nước muối bột cao hơn nữa mặt mày cà khoảng chừng 5 cm. Trong quy trình muối bột, nếu như thấy mực nước muối bột rút xuống thì bổ sung cập nhật tăng nước muối bột nhập nhằm giữ lại mực nước. Nếu cà nổi lên bề ngoài nước muối bột cà sẽ ảnh hưởng thâm nám lại bởi hóa học tannin nhập trái khoáy cà bị oxy hoá khi xúc tiếp với ko khí[1], thất lạc mỹ quan lại và dễ dàng lỗi. Muối cà Theo phong cách này hoàn toàn có thể cho thêm nữa tỏi lột vỏ thái theo từng lát mỏng tanh và gừng cạo vỏ tách sợi (khoảng 50 g từng loại cho tới 1ckg cà). Nếu sau 3 - 4 ngày, mặt mày nước muối bột nổi lên lớp váng mỏng tanh thì nước muối bột cà ko đầy đủ chừng đậm quan trọng, xử lý bằng phương pháp thay cho nước muối bột không giống có tính đậm cao hơn nữa. Cà muối bột Theo phong cách này trong tầm 10 ngày (tuỳ chừng đậm của nước muối) là hoàn toàn có thể một vừa hai phải chua nhằm ăn. Nếu nước rất nhiều muối bột, cà tiếp tục lâu chua; vượt lên không nhiều muối bột cà tiếp tục nhanh chóng chua tuy nhiên dễ dàng hỏng lỗi. Trong quy trình bảo vệ cũng cần được đáp ứng cà ko nổi lên trên bề mặt nước.
- Muối xổi: tương tự động cơ hội muối bột nước tuy nhiên hỗn hợp nước muối bột có tính đậm thấp nhằm cà hoàn toàn có thể chua trong tầm 2 - 3 ngày.
- Thưởng thức: cà pháo muối bột đa số sử dụng ăn thẳng với nước chấm như nước mắm nam ngư, mắm tôm, tương..., thông thường kết phù hợp với canh rau xanh đay, mùng tơi hoặc nước rau xanh muống luộc nhập bữa tiệc. Hình như còn hoàn toàn có thể chế đổi mới tăng như dầm tương, dìm dấm đàng....
Cà cũng hoàn toàn có thể muối bột cùng theo với rau xanh cải dưa và ngoài các cơ hội dùng phổ cập nhập ăn uống thưa bên trên, cà pháo còn được ăn sinh sống hoặc thực hiện mắm cà.
Y học tập truyền thống cổ truyền cũng dùng cây cà pháo thực hiện dung dịch nhập một vài bí thuốc.
Bình luận