nhân tố sinh thái là gì

By Admin 18/09/2023 0

Bách khoa toàn thư há Wikipedia

Các thực thể tác động cho tới người là yếu tố sinh thái xanh, bao gồm group vô sinh (không khí, nước,...) và hữu sinh (muỗi, cây cối,...).

Nhân tố sinh thái là yếu tố ở môi trường xung quanh đem tác động thẳng hoặc loại gián tiếp cho tới quy trình sinh sống của loại vật.[1][2][3][4] Đây là 1 định nghĩa vô sinh thái xanh học tập, ở những ngữ điệu không giống được gọi là "ecological factor" (tiếng Anh),[4] "facteur écologique" (tiếng Pháp),[5]... đều dùng để làm duy nhất hoặc nhiều yếu tố (hoặc yếu đuối tố) ở môi trường xung quanh sinh sống đem hiệu quả cho tới một hoặc nhiều loại vật, thường hay gọi là nhân tố môi trường (environmental factor).[2][6][7]

Bạn đang xem: nhân tố sinh thái là gì

Các loại[sửa | sửa mã nguồn]

Các yếu tố sinh thái xanh thông thường bắt gặp vô một hệ sinh thái xanh.
  • Các yếu tố sinh thái xanh là những yếu tố tạo ra môi trường xung quanh sinh sống của loại vật, hoàn toàn có thể tác động thẳng hoặc loại gián tiếp cho tới loại vật, được phân thành nhị nhóm: group những yếu tố vô sinh (vật lí, hóa học) và group những yếu tố hữu sinh (người, sinh vật). Do cơ, một hệ sinh thái xanh khi nào cũng bao gồm bộ phận vô sinh và bộ phận hữu sinh.[1][2][3]

a. Thành phần vô sinh của một quần xã bao hàm toàn bộ những yếu tố ko sinh sống, thông thường gọi là sinh cảnh (biotope) hoặc môi trường xung quanh vật lí của quần xã. Thành phần này hoàn toàn có thể gồm:

-     Các hóa học vô sinh (nước, những loại khí như CO2, O2, N2, những loại muối bột v.v), khả năng chiếu sáng, sức nóng chừng, v.v. vô cơ, những yếu tố nhiệt độ (chủ yếu đuối là khả năng chiếu sáng, sức nóng chừng, độ ẩm chừng v.v) đem tác động cực mạnh cho tới quần xã lên cả sinh cảnh

-     Các hóa học cơ học ko vô khung người loại vật đang được sinh sống, như mùn, hóa học buồn chán, hóa học thải cơ học, những hóa học trong mỗi vật thể rơi rụng (lá rơi, lông rụng, xác rắn lột) … hoàn toàn có thể chứa chấp prôtêin, lipid, cacbôhyđrat.v.v. Tại trên đây gọi tắt là "mùn, bã".

b. Thành phần hữu sinh là quần xã loại vật, bao gồm 3 nhóm:  loại vật phát triển, loại vật hấp phụ và loại vật phân giải.

-     Sinh vật phát triển phổ cập là thực vật đem kỹ năng quang đãng hợp ý bao gồm cây cối (trên cạn) và những loại tảo (dưới nước), ngoại giả còn một số trong những loại vi trùng quang đãng hợp ý và hóa hợp ý.

-     Sinh vật hấp phụ bao gồm đa số loại vật dị chăm sóc, hầu hết và phổ cập nhất là những động vật hoang dã, bao gồm 3 loại:

+       động vật hoang dã ăn thực vật (thường gọi là động vật hoang dã ăn cỏ);

Xem thêm: Bongdainfo - Soi kèo bóng đá siêu chuẩn

+       động vật hoang dã ăn động vật hoang dã (thường gọi là động vật hoang dã ăn thịt);

+       động vật hoang dã ăn "mùn, bã" (như bọ hung, giun đất).

- Sinh vật phân giải (chủ yếu đuối là nấm và nhiều loại vi khuẩn) là những loại vật dị chăm sóc, sinh sống nhờ tự hóa học cơ học "mùn, bã" đã có sẵn đôi khi phân bỏ hóa học cơ học trở nên hóa học vô sinh, trả lại sinh cảnh.

Trong một hệ sinh thái xanh, bộ phận vô sinh và bộ phận hữu sinh khi nào cũng tương tác nghiêm ngặt cùng nhau.[1][2][3]

  • Đối với việc sinh sống còn của một loại vật, những mái ấm khoa học tập phân loại những yếu tố sinh thái xanh trở nên nhị nhóm: những yếu tố chính yếu và những yếu tố tác động.

- Nhóm chính yếu bao gồm những yếu tố luôn luôn phải có so với sự tồn bên trên, phát triển, cải cách và phát triển và sinh đẻ của loại vật. Các yếu tố này thay cho thay đổi tuỳ loại. Ví dụ: oxy, nước, thực phẩm,... với người; cacbônic, muối bột khoáng,... với cây cối.

- Nhóm tác động là ko sẽ phải cần thiết cho việc sinh sống còn của loại, tuy nhiên hoàn toàn có thể làm cho đổi khác uy lực ở loại vật, như tia phóng xạ, hoá hóa học.

Xem thêm: cách làm kim chi củ cải

Vai trò[sửa | sửa mã nguồn]

Ô nhiễm bầu không khí phát sinh nhiều căn bệnh.[8]
  • Các yếu tố chính yếu đem tầm quan trọng sinh sống còn so với loại vật, tạo nên trở nên ổ sinh thái xanh của loại.
  • Các yếu tố tác động hoàn toàn có thể làm cho đột thay đổi. Kiểu gen của một loại vật được bộc lộ trở nên loại hình trải qua hàng loạt hiệu quả phức tạp vô cơ đem chịu đựng nhiều hiệu quả của yếu tố tác động. Tại nút hiệu quả nhẹ nhàng, một loại hình (hoặc một tính trạng) hoàn toàn có thể thay cho thay đổi và thống kê giám sát được, ví dụ như color domain authority. Trong khi, những yếu tố tác động còn làm gây rối loàn DT, điển hình nổi bật là những chất độc hại (toxins), loại vật làm cho căn bệnh, phóng xạ. Tại người, thật nhiều hóa học gia dụng đem vô đa số toàn bộ những thành phầm che chở cá thể và hóa học tẩy cọ thường thì hoàn toàn có thể làm cho nhiều căn bệnh ko DT hoặc làm cho đột thay đổi. hầu hết loại ung thư, hen phế truất cai quản thông thường tương quan cho tới những yếu tố tác động.[8] Ngay cả hiện trạng niềm tin mất mặt cân đối hoàn toàn có thể làm cho tự động kỷ (autism).[9] Duy trì hiện trạng mạnh bạo, chính sách thức ăn phù hợp, thuyên giảm rượu và vứt dung dịch lá thực hiện hạn chế nguy cơ tiềm ẩn cải cách và phát triển căn bệnh.[8][9]

Exposome[sửa | sửa mã nguồn]

Exposome là 1 định nghĩa khá mới mẻ, tương quan cho tới hiệu quả của những yếu tố sinh thái xanh với môi trường xung quanh sinh sống của trái đất và Y học tập.[10][11][12][13][14][15][16][17][18][19]

Exposome bao hàm tụ tập những nguyên tố xuất hiện tại Khi trái đất xúc tiếp với môi trường xung quanh ngoài, tức là những nguyên tố phái sinh, ngoài NST, ko tự DT, bổ sung cập nhật mang đến cỗ gen tuy nhiên phụ huynh truyền mang đến, kể từ thời điểm là hợp ý tử cho tới Khi bị tiêu diệt. Khái niệm này lượt thứ nhất được lời khuyên tự mái ấm dịch tễ học tập ung thư Christopher Paul Wild, vô năm 2005 vô một bài bác báo đem tựa đề "Bổ sung cỗ gen với exposome: thử thách nổi trội của phép tắc đo xúc tiếp với môi trường xung quanh ở dịch tễ học tập phân tử".[20] việc này làm ra thảo luận sôi sục với tương đối nhiều ý kiến không giống nhau kéo dài thêm hơn chục trong năm này.[10][11][12][13][14][15][16][17][18][19] Theo nghĩa này, exposome hoàn toàn có thể miêu tả rời khỏi giờ đồng hồ Việt là "thể ngoại" (ngoài nhiễm sắc thể) hoặc "thể phơi bầy nhiễm".

Wild mang đến rằng: "... exposome bao gồm toàn bộ những hóa học sinh sống tạo hình Khi xúc tiếp với môi trường xung quanh ngoài, bao hàm cả hiệu quả nước ngoài cảnh láo nháo lối sinh sống cá nhân". Các hiệu quả của yếu tố sinh thái xanh phát sinh những "cảm biến" cá thể, vết ấn sinh học tập tạo hình vô khung người.[12][21] Nghĩa là 1 đứa con trẻ ở vô bụng của những người u nghiện rượu và hoặc thuốc lá lá sẽ sở hữu được những "thể phơi bầy nhiễm" không giống với đứa con trẻ của những người u thông thường.

Xem thêm[sửa | sửa mã nguồn]

  • Chấn thương.
  • Hệ số DT.
  • Lô-cut tính trạng con số.
  • Sinh học tập căn bệnh trầm tính.

Nguồn trích dẫn[sửa | sửa mã nguồn]

  1. ^ a b c Campbell và nằm trong sự: "Sinh học" - Nhà xuất phiên bản Giáo dục đào tạo, 2010.
  2. ^ a b c d Vũ Trung Tạng: "Cơ sở sinh thái xanh học" - Nhà xuất phiên bản Giáo dục đào tạo, 2008.
  3. ^ a b c "Sinh học tập 12" - Nhà xuất phiên bản Giáo dục đào tạo, 2019.
  4. ^ a b “ecological factor”.
  5. ^ “Ecologie: Les Valeurs écologiques de Landolt”.
  6. ^ “What is ecology?”.
  7. ^ J.P. Meador. “Polycyclic Aromatic Hydrocarbons”.
  8. ^ a b c Gallagher, James (ngày 17 mon 12 năm 2015). “Cancer is not just 'bad luck' but down to lớn environment, study suggests”. BBC. Truy cập ngày 17 mon 12 năm 2015.
  9. ^ a b "Study showing evidence of a major environmental trigger for autism", ngày 10 mon 11 năm 2008 navjot PhysOrg, retrieved ngày 5 mon 3 năm 2010
  10. ^ a b Rappaport SM, Smith MT (2010). “Epidemiology. Environment and disease risks”. Science. 330 (6003): 460–461. doi:10.1126/science.1192603. PMC 4841276. PMID 20966241.
  11. ^ a b Rappaport SM (2011). “Implications of the exposome for exposure science”. J Expo Sci Environ Epidemiol. 21 (1): 5–9. doi:10.1038/jes.2010.50. PMID 21081972.
  12. ^ a b c Wild, CP (tháng hai năm 2012). “The exposome: from concept to lớn utility”. International Journal of Epidemiology. 41 (1): 24–32. doi:10.1093/ije/dyr236. PMID 22296988.
  13. ^ a b Peters A, Hoek G, Katsouyanni K (2012). “Understanding the links between environmental exposures and health: does the exposome promise too much?”. Epidemiol Community Health. 66 (2): 103–105. doi:10.1136/jech-2011-200643. PMID 22080817.
  14. ^ a b Buck Louis GM, Sundaram R (2012). “Exposome: time for transformative research”. Stat Med. 31 (22): 2569–75. doi:10.1002/sim.5496. PMC 3842164. PMID 22969025.
  15. ^ a b Centers for Disease Control and Prevention (2012). "Exposome and Exposomics". Truy cập ngày 5 mon 3 năm trước đó.
  16. ^ a b Buck Louis G. M.; Yeung E.; Sundaram R.; và người cùng cơ quan (2013). “The Exposome – Exciting Opportunities for Discoveries in Reproductive and Perinatal Epidemiology”. Paediatric and Perinatal Epidemiology. 27 (3): 229–236. doi:10.1111/ppe.12040. PMC 3625972. PMID 23574410.
  17. ^ a b Vrijheid M, Slama R, Robinson O, Chatzi L, Coen M, và người cùng cơ quan (2014). “The Human Early-Life Exposome (HELIX): Project Rationale and Design”. Environ Health Perspect. 122 (6): 535–544. doi:10.1289/ehp.1307204. PMC 4048258. PMID 24610234.
  18. ^ a b Miller Gary W.; Jones Dean P.. (2014). “The Nature of Nurture: Refining the Definition of the Exposome”. Toxicological Sciences. 137 (1): 1–2. doi:10.1093/toxsci/kft251. PMC 3871934. PMID 24213143.
  19. ^ a b Porta M, editor. Greenland S, Hernán M, dos Santos Silva I, Last JM, associate editors (2014). A dictionary of epidemiology, 6th. edition. New York: Oxford University Press. ISBN 9780199976737
  20. ^ Wild, CP (tháng 8 năm 2005). “Complementing the genome with an "exposome": the outstanding challenge of environmental exposure measurement in molecular epidemiology”. Cancer Epidemiology, Biomarkers & Prevention. 14 (8): 1847–50. doi:10.1158/1055-9965.EPI-05-0456. PMID 16103423.
  21. ^ Miller Gary W.; Jones Dean P.. (tháng một năm 2014). “The Nature of Nurture: Refining the Definition of the Exposome”. Toxicological Sciences. 137 (1): 1–2. doi:10.1093/toxsci/kft251. PMC 3871934. PMID 24213143.

Liên kết ngoài[sửa | sửa mã nguồn]

  • "TAU Expert Reviews Environmental Triggers (hairspray! Lipstick!) Of Common Autoimmune Diseases" Lưu trữ 2010-03-05 bên trên Wayback Machine, Medical News Today.
  • "Exposome (thể ngoại): một quy mô mới mẻ nhằm phân tích hiệu quả của môi trường xung quanh với mức độ khỏe" ởhttps://thorax.bmj.com/content/69/9/876